Veel bewuste reizigers richten zich momenteel op het compenseren van hun ecologische voetafdruk wanneer ze in een vliegtuig stappen. Maar kun je je vlucht echt compenseren of is het gewoon een manier om je schuldgevoel te compenseren? Het antwoord is niet zo eenvoudig als het lijkt. Er zijn veel verschillende manieren om je ecologische voetafdruk te compenseren en in hoeverre dat effectief is verschilt zeker. Lees hieronder meer.
Compenseren via luchtvaartmaatschappijen
In een aflevering van Kassa, is aan het licht gekomen dat de compensatieregelingen van luchtvaartmaatschappijen verre van de beste optie zijn. Hoewel het makkelijk is om aan te klikken bij je boeking, zorgt dit nauwelijks voor compensatie van de werkelijke impact van je vlucht. Deze bedragen zijn namelijk gebaseerd op de wat de consument bereid is te betalen hiervoor en hebben dus niets te maken hebben met daadwerkelijke compensatie. Dit verklaart ook waarom compensatie via de luchtvaartmaatschappij al vanaf 11 euro kan zijn voor een vlucht van Amsterdam naar Bangkok. Wij denken vervolgens dat we goed bezig zijn, de luchtvaartmaatschappij verdient wat extra geld (het is namelijk ook niet duidelijk of het geld überhaupt besteed wordt aan compensatie) en er verandert eigenlijk niets.
Bereken zelf de impact
Hoe kunnen we dan de impact van onze vlucht compenseren? De beste manier om je CO2-voetafdruk te compenseren, is door zelf de impact per reis te berekenen en vervolgens te doneren aan een project dat een equivalent daarvan compenseert. Er zijn verschillende betrouwbare plekken om de impact van je reizen te berekenen, bijvoorbeeld via Ecopassenger.org voor Europese bestemmingen. Door de plaats in te voeren waar je vandaan en naar toe reist, berekent Eco Passenger de CO2-voetafdruk voor reizen per trein, auto en vliegtuig. Een ander alternatief is het tooltje van Milieu Centraal, Klimaatwijs op reis, waarmee je de impact van je hele vakantie kunt berekenen, inclusief activiteiten en accommodatie. Voorbeelden van websites waar je de uitstoot van vluchten wereldwijd kunt berekenen zijn Carbonfootprint.com en MyClimate.org. Instappen op dezelfde vlucht van Amsterdam naar Bangkok laat zien dat dit gelijk staat aan 2,59 en 3 ton CO2*.
*Berekeningen van de hoeveelheid CO2 verschillen per website, omdat het grotendeels afhangt van het type vliegtuig, luchtvaartmaatschappij, brandstofefficiëntie, enz.
Goede compensatieprojecten
De vraag die nu nog overblijft, is waar en hoe je vluchten dan het best kunt compenseren. Online kun je veel verschillende projecten vinden die beweren je voetafdruk te compenseren, maar ook hier geldt weer, sommige opties zijn beter dan andere. Als vuistregel kun je kijken naar het type certificering dat de projecten hebben. Er zijn verschillende gecertificeerde bedrijven, maar ik heb inmiddels geleerd dat verificatie over het algemeen strenger is in Europa. Een betrouwbaar Europees compensatiebedrijf is Plan Vivo. Deze organisatie investeert in projecten in Afrika, Azië en Zuid-Amerika om de CO2-uitstoot te verminderen. Andere projecten waarbij je direct bomen kunt kopen die namens jou worden geplant zijn bijvoorbeeld Trees For All en Forests Without Frontiers. In deze gevallen moet je wel zelf nog wat rekenwerk doen (1 boom verbruikt 7kg CO2 per jaar), maar gelukkig bieden ze hiervoor ook online tools aan. Als je op zoek bent naar de makkelijkste manier om te compenseren zonder zelf te hoeven rekenen, dan is Atmosfair een goede optie. Bij het invoeren van de vlucht van Amsterdam naar Bangkok blijkt nu dat het 143 euro kost om te compenseren. Volgens Forests without Frontiers zouden er 36 bomen geplant moeten worden om deze reis te compenseren. Dit komt neer op zo’n 84 euro. Vergeleken met de elf euro van de luchtvaartmaatschappij blijkt dit dan de echte en eerlijke prijs te zijn om je vlucht te compenseren.
Is compenseren echt de oplossing?
Laten we daar meteen duidelijk over zijn: nee, dat is het niet. We moeten in de eerste plaats naar ons eigen reisgedrag kijken en overstappen op meer klimaatvriendelijke alternatieven. Dit kan betekenen een ander type vervoer kiezen (bijvoorbeeld trein, bus, auto), of als reizen over land niet mogelijk is, misschien zelfs een andere bestemming kiezen. Bij veel van de compensatieprojecten verplaatsen we technisch gezien compensatie naar andere landen en gemeenschappen in plaats van ons eigen gedrag te veranderen. Dit is wat voor mij vreemd voelt. Zeker omdat dit vaak in landen is waar mensen al minder C02 per hoofd van de bevolking uitstoten dan in het gemiddelde Westerse land. Waarom zouden mensen in landen in the Global South hun gedrag veranderen (bijvoorbeeld door andere kookmanier te gebruiken) zodat wij kunnen blijven vliegen?
Ten slotte is het compenseren van de CO2-uitsoot niet voldoende om klimaatverandering tegen te gaan. Alle bovenstaande dingen moeten eigenlijk gedaan worden. Die bomen moeten geplant worden, we moeten die projecten ontwikkelen én we moeten minder vliegen. Compenseren lijkt slechts een kortetermijnoplossing voor iets dat op de lange termijn gevolgen heeft. Maar iets is natuurlijk altijd beter dan niets. Ik begrijp dat het niet waarschijnlijk is dat we binnenkort allemaal compleet zullen stoppen met vliegen en dat sommige mensen goede redenen hebben om af en toe een vlucht te nemen. Wat wel kunnen doen, is in de eerste plaats proberen minder te vliegen. En als we toch vliegen, kies dan voor een gecertificeerd compensatieprogramma dat de ecologische voetafdruk daadwerkelijk compenseert op een eerlijke en transparante manier.
