De ideeën over donuteconomie en duurzaamheid van de econome Kate Raworth gaan al een tijdje rond. Ze pleiten ervoor dat de economische modellen die we gebruiken verouderd zijn en dat we een nieuw donutvormig model nodig hebben als we een duurzamere toekomst willen. Dit model houdt rekening met de grenzen van onze wereld en stelt dus een grens aan de eindeloze economische groei. In deze blogpost worden ideeën over donuteconomie toegepast op problemen met betrekking tot overtoerisme in steden. Er wordt uitgelegd waarom toeristische groei niet altijd het doel moet zijn voor bestemmingen en er wordt getoond hoe de ideeën over donuteconomie ons kunnen helpen ons denken te veranderen als het gaat om duurzame toeristische planning en citymarketing.
Donuteconomie uitgelegd
We moeten op een andere manier gaan denken over de ideeën die we momenteel hebben over groei en eindeloze maximalisatie van geld. Als we onze wereld duurzamer willen maken, moeten we ophouden economische groei te beschouwen als het hoofddoel van alles wat we ondernemen. Volgens Kate Raworth zullen we, als we de oude economische tradities blijven volgen, uiteindelijk het ecologische plafond van onze planeet bereiken. Dat betekent dat we ons steeds meer zullen moeten bezighouden met zaken als klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en luchtvervuiling. In de donuteconomie worden deze aspecten weergegeven aan de buitenkant van de donut. Tegelijkertijd verliezen we het binnenste deel van de donut uit het oog, de plaats waar essentiële levensbehoeften zoals huisvesting, gezondheid en sociale gelijkheid zich bevinden: de sociale basis.
Donuteconomie toegepast op stadstoerisme
Als we deze theorie toepassen op het toerisme, zien we dat de voortdurende groei van het stedelijk toerisme problemen veroorzaakt die ook gemakkelijk in het donutmodel kunnen worden geplaatst. Veel steden streven naar groei van het toerisme vanwege de economische voordelen die het kan opleveren voor zowel de stad als haar inwoners. Maar op een gegeven moment wegen de positieve (economische) voordelen niet meer op tegen de negatieve. Door de overbevolking van de stad beginnen zich problemen voor te doen zoals verkeersopstoppingen, druk op het culturele erfgoed en conflicten over grondgebruik en luchtvervuiling. Dit is wat we in het buitenste deel van de donut kunnen plaatsen, het ecologisch plafond dat overschreden wordt. Tegelijkertijd worden aspecten van het binnenste deel van de donut over het hoofd gezien, omdat bijvoorbeeld het wonen en de betaalbare huisvesting in het geding zijn, er wordt tekort geschoten in het sociale fundament. Lokale overheden in Europese steden worstelen momenteel met deze problemen en bewoners komen meer en meer in opstand tegen de steeds groter wordende toestroom van toeristen.
Van overtoerisme naar een duurzame toeristische bestemming
Ondanks het feit dat veel steden worden geconfronteerd met de uitdagingen van het overtoerisme, lijken de meeste steden het idee van voortdurende groei niet los te kunnen laten. Kopenhagen heeft bijvoorbeeld nu een toerismestrategie om het toerisme zoals het is te veranderen, genaamd “The end of tourism as we know it””. Het doel is een type toerist aan te trekken dat goed is voor de stad en beter past bij de identiteit van de stad en het plaatselijke leven. Een van hun belangrijkste doelstellingen waaraan zij succes afmeten, is echter nog steeds groei. Hetzelfde geldt voor Barcelona, een stad die zeker te lijden heeft gehad onder de druk van het toerisme en daarom nu een strategie heeft die erop gericht is een duurzame bestemming te worden. Dit betekent onder meer dat de huisvesting beschermd wordt door het aantrekken van de ‘goede’ toerist. Maar ondanks het feit dat de stad de problemen van overtoerisme wil verzachten, wordt in hun strategie ook groei nagestreefd.
Beide steden hebben ambitieuze plannen om een duurzamere vorm van toerisme te creëren en wat beide strategieën verder gemeen hebben is dat ze zich richten op groei van een betere vorm van toerisme. In de strategie van Kopenhagen wordt dit specifiek omschreven als een toerismegroei die duurzaam is en op mensen gebaseerd is. Dit is echter nog steeds de verkeerde manier van denken, betoogt Kate Raworth, want iets groene groei of verantwoorde groei noemen, is niet de oplossing voor een duurzamere toekomst. Om echt duurzamer te worden, moeten we het idee van groei helemaal loslaten als doel, en alternatieve manieren vinden om succes te meten. Op dezelfde manier kan stedelijk toerisme pas echt duurzamer worden als we onze aandacht verleggen naar andere factoren dan economische groei.
Onze denkwijze over groei veranderen
We kunnen niet eeuwig blijven groeien, niet als mensen, niet als wereld en niet als toeristische bestemming. Uiteraard is enige groei in het begin goed, zoals alle dingen in het leven groeien. Maar, zoals Kate Raworth uitlegt, op een bepaald moment bloeit een bloem en dan stopt deze met groeien. Dit zou ook het geval moeten zijn met toerisme. Wanneer een bestemming in opkomst is, kan groei goed zijn, maar er moet een punt komen waarop we beseffen dat een bestemming is floreert en op dat punt moet de nadruk niet liggen op blijven groeien. De sleutel tot een duurzamere en succesvollere bestemming moet dan worden gezocht in andere parameters dan het aantal toeristen en de hoeveelheid geld die zij met zich meebrengen.
