Een snelle zoektocht op Google naar de beste en hipste wijken van Valencia brengt je al snel naar de populairste wijken van de stad: Russafa, El Carme en El Cabanyal. Niet toevallig zijn dit ook de wijken die het meest worstelen met gentrificatieprocessen én zijn dit de wijken waar de meeste Airbnb appartementen van de hele stad te vinden zijn. Deze buurten worden beschreven als hip en trendy, maar wat is het echte verhaal erachter?
Russafa
Op het eerste gezicht lijkt het in Russafa alsof je je in een heel lokale wijk bevindt. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Het is alleen niet meer dezelfde buurt als vroeger. Het is nu veranderd in een wijk die vooral bekend staat om zijn nachtleven en waar veel hippe koffiecafés, moderne galeries, vintage kledingwinkels en eindeloos veel trendy uitziende bars en restaurants te vinden zijn. De plekken zijn ‘Instagramable’ en het eten ook.
En dat is precies wat Russafa zo aantrekkelijk maakt voor bezoekers (zowel toeristen als inwoners van Valencia). Tien jaar geleden was die sfeer nog totaal anders en de snelle veranderingen hebben gevolgen voor de bewoners van de wijk. Door het gentrificatieproces dat gaande is, kunnen veel mensen die vroeger in Russafa woonden het zich nu niet meer veroorloven om te betalen. Ze zijn daardoor gedwongen om ergens anders naartoe te verhuizen. Niet alleen omdat de wijk een populaire plek is geworden om te wonen, maar ook omdat veel investeerders de aantrekkingskracht van Russafa onder toeristen door hebben. Hierdoor kopen zijn appartementen op om ze vervolgens te renoveren en via Airbnb te verhuren. Als gevolg daarvan stijgen de huizenprijzen nog meer en worden meer mensen gedwongen uit de wijk te verhuizen om plaats te maken voor toeristische appartementen.
Daar komt bij dat terwijl jongeren genieten van de talloze bars en clubs die in Russafa aanwezig zijn, bewoners van de wijk moeite hebben om te slapen door al het lawaai dat hiermee gepaard gaat. Buurtgroepen hebben bij de overheid aangedrongen op duidelijkere regelsvoor Airbnb en een avondklok voor clubs en terrassen die in woonstraten liggen, maar tot nu toe met weinig effect. Spandoeken om hierop te wijzen zijn wijdverbreid in Russafa.
El Carme
Dit is waarschijnlijk de populairste en beroemdste wijk van Valencia. Verscholen tussen de culturele hoogtepunten van Valencia zoals de kathedraal van Santa Maria en Lonja de la Seda (de oude zijdebeurs), spreken de smalle straatjes en kleurrijke gebouwen tot de verbeelding van velen. Deze wijk staat bekend om zijn levendigheid, maar tegelijkertijd hebben de buurtbewoners spandoeken voor hun ramen hangen waarop staat dat de lokale bevolking in El Carme dreigt uit te sterven.
Het verhaal is enigszins vergelijkbaar met dat van Russafa. Ook hier zijn er problemen met Airbnb en het nachtleven. Maar in dit geval hebben veel mensen de wijk al verlaten vanwege de slechte woonkwaliteit en omdat het een gebied is dat grotendeels onbereikbaar is voor auto’s. Omdat er minder bewoners zijn en steeds meer toeristen, worden lokale kruidenierswinkels, bakkers en kappers vervangen door eigenzinnige bars en leuke cadeauwinkels. Faciliteiten waar ook andere mensen uit Valencia gebruik van maken (dit gebied is ook populair om zijn nachtleven bij veel plaatselijke bewoners), maar het voorziet niet in de behoeften van de weinige mensen die nog wel in El Carme wonen.
Bovendien worden veel van de leegstaande appartementen nu omgevormd tot Airbnb’s. Dit maakt het gebied nog minder aangenaam voor buurtbewoners om in te wonen omdat het de sfeer en structuut van de buurt verder verandert. Door de afwezigheid van buurtbewoners en de voorzieningen die zij gebruiken, lijkt deze buurt vooral ’s nachts tot leven te komen, terwijl het overdag op sommige plekken kan aanvoelen alsof de hele buurt verlaten is. Zonder overheidsingrijpen dreigt het gebied volgens de buren een puur toeristisch gebied te worden, waarbij alle bewoners verhuizen en er niets anders overblijft dan toeristische appartementen om hun plaats in te nemen.
El Cabanyal
Over El Cabanyal wordt gezegd dat het het volgende Russafa zal worden: hip en trendy. Maar El Cabanyal is er nog lang niet. Jarenlang waren er plannen om de pittoreske huisjes van deze oude visserswijk plat te walsen, om plaats te maken voor de Avenida Blasco Ibañez, een grote straat die het oude stadscentrum met het strand zou verbinden. Tijdens de voorbereiding van dit project zijn de meeste bewoners van El Cabanyal uit hun huizen gezet en veel huizen staan momenteel leeg. Hierdoor voelen sommige delen van de buurt meer aan als een spookstad dan de volgende must-visit wijk. Maar terwijl de nieuwe regering geen plannen meer heeft om de huizen plat te gooien, zijn er al wel nieuwe plannen voor herstel. Oude pakhuizen worden nu omgebouwd tot culturele ruimtes en met overheidsgeld worden huizen en straten gerenoveerd.
Zonder deze renovaties zou de buurt zeker verder in verval raken dus op zich is de regeneratie een goed plan. Echter, de meeste mensen die in het verleden moesten vertrekken, zullen niet kunnen terugkeren omdat de investeringen ook leiden tot gentrificatieprocessen waardoor El Cabanyal voor hen onbetaalbaar wordt. Tegelijkertijd worden ook hier veel appartementen omgebouwd tot Airbnb’s. Op dit moment is deze buurt nog niet echt toeristisch (afgezien van de gebieden die dicht bij het strand liggen), maar met de huidige ontwikkelingen heeft El Cabanyal alle ingrediënten om de volgende hotspot van de stad te worden. Wat momenteel in El Cabanyal gebeurt, heeft weinig te maken met de impact van het toerisme, maar is vooral het gevolg van het bestaande gentrificatieproces. Tegelijkertijd zal dit proces het gebied uiteindelijk ook aantrekkelijker maken voor toeristen. Dit is precies wat sommige van de overgebleven buren de lokale overheid verwijten. Volgens hen worden de investeringen niet gedaan voor de huidige bewoners, maar alleen om het gebied aantrekkelijker te maken voor investeerders en toerisme. Het beschermt hen niet tegen uitzetting uit de wijk wanneer de prijzen stijgen.
Wees bewust van de verhalen en handel ernaar
Meestal is een wijk meer dan alleen maar hip. Er zit altijd een proces achter dat bepaalde gevolgen heeft voor degenen die er wonen. Voor mij is het belangrijk dat mensen ook dat verhaal kennen in plaats van een bepaalde plaats simpelweg te promoten als de beste buurt van een stad. Het lijkt erop dat de woorden die vaak worden gebruikt om deze buurten te beschrijven een andere betekenis hebben. Als we lezen ‘hip(ster)wijk’, betekent dit vaak dat er extreme gevallen van gentrificatie achter zitten. Als er staat ‘van no-go area tot hotspot’, dan duidt dat vaak op verdringing van mensen met lagere inkomens.
Veel hiervan is niet direct of uitsluitend verbonden met toerisme, maar er zijn wel een paar dingen die je als reiziger kunt doen om dit proces niet te versterken. Dit komt vooral neer op het leren over de plaatselijke cultuur en haar geschiedenis. Respecteer het lokale leven waarover je net hebt geleerd en gedraag je ernaar. Verblijf daarnaast niet in een Airbnb-appartement (tenzij het iemands huis is), omdat dit vaak leidt tot intensievere gentrificatieprocessen en niet bijdraagt aan het beschermen van het lokale leven.
