In een tijdperk van overtoerisme hebben veel bestemmingen last van selfie-takende mensenmassa’s die in de rij staan te wachten voor dat ene insta-waardige kiekje. Hoewel deze bestemmingen geen bezoekers meer kunnen verdragen, blijven de berichten op sociale media meer mensen aantrekken. Tegelijkertijd zijn er veel plekken op aarde die relatief onbezocht blijven, maar net zo mooi (of zelfs mooier) zijn. Een voorbeeld hiervan is het Spaanse platteland, waar veel inwoners zijn vertrokken op zoek naar betere economische en werkgelegenheidskansen. Als je een verantwoordelijke en duurzame reiziger wilt zijn en iets nieuws wilt ontdekken, bezoek dan in plaats van de bekendste bestemmingen deze keer… het Spaanse platteland. Lees hier waarom!
Waarom het Spaanse platteland?
Als we aan reizen naar Spanje denken, dan denken we aan zon, strand en waarschijnlijk Barcelona of Madrid. Maar Spanje heeft zoveel meer te bieden. Wist je bijvoorbeeld dat Spanje een van de meest biodiverse landen van de Europese Unie is? Het omvat vier van de negen biogeografische regio’s van de Europese Unie: de Atlantische, de Alpiene, de Mediterrane en de Macronesische regio. Daarmee is het een van de 25 biodiversiteitshotspots in de wereld! Het land is dus rijk aan natuurlijke overvloed. Voeg daarbij enkele pittoreske dorpjes, geweldig eten, (meestal) goed weer en kleine maar levendige steden, en je hebt alle perfecte ingrediënten gevonden voor je volgende vakantiebestemming. Bovendien is Spanje niet alleen tijdens de zomermaanden een bezoekje waard, het kan er in alle andere maanden van het jaar al even prachtig zijn, want de landschappen veranderen met elk seizoen.
Hoe wordt het toerismemodel duurzamer?
Spanje kampt met een sterke ontvolking, maar alleen in bepaalde gebieden. Volgens de Spaanse minister voor territoriaal beleid woont 90% van de Spaanse bevolking op 30% van de totale oppervlakte van het land. De overige 10% is verspreid over de overige 70% van het land. Dit resulteert in een bevolkingsdichtheid van slechts 14 inwoners per vierkante kilometer, in het Spaans ook wel “demografische woestijn” genoemd. In sommige gevallen is de bevolking in steden op het platteland tot 90% gedaald, waardoor steden bijna leeg zijn en in sommige gevallen volledig zijn verlaten.
Zoals je op de kaart kunt zien, verlaten de mensen vooral het platteland om naar de kustgebieden of de steden te verhuizen. Terwijl sommige delen van Spanje leeg raken (blauwe delen op de kaart), raken andere overvol (rode delen op de kaart). Tegelijkertijd zijn de meeste van deze overvolle gebieden momenteel ook het meest aantrekkelijk voor toeristen om te bezoeken. Maar omdat het al zo druk is met de lokale bevolking, komt het toerisme daar alleen maar bij en veel strandbestemmingen, waaronder het beroemde Barcelona, lijden onder overtoerisme, vooral tijdens de zomermaanden.
Door een minder bekend en minder druk gebied in Spanje te bezoeken, kun je een deel van de druk van die bestemmingen wegnemen en tegelijkertijd de lokale economie steunen van de gebieden die dat het meest nodig hebben. Omdat de bevolking op het platteland schaars is, loopt het werkloosheidspercentage soms op tot 24%.
Hoe kun je bijdragen als verantwoordelijke reiziger?
Er zijn zoveel prachtige en onbekende regio’s te ontdekken in Spanje. Wat dacht je bijvoorbeeld van een bezoek aan het prachtige Castilla y Leon, Asturië of Galicië? Dit zijn allemaal gebieden met veel ontvolking en werkloosheid. Meer toeristen betekent echter niet altijd meer geld en banen voor de lokale economie. Dit is wat je kunt doen om te voorkomen dat economische voordelen uit deze bestemming verdwijnen. Door geld uit te geven aan lokale bedrijven, zoals bakkerijen, cafés en supermarkten, kan de lokale gemeenschap profiteren van je verblijf. Omdat meer mensen gebruik maken van die voorzieningen, krijgen ze een kans om te blijven bestaan. Als je in lokale accommodaties verblijft en je activiteiten bij lokale ondernemers boekt, dan krijg je er ook een persoonlijkere ervaring voor terug. Overweeg om buiten het seizoen te reizen om de lokale economie het hele jaar door te steunen.
Wij hadden bijvoorbeeld een heerlijk verblijf in een ‘casa rural’ (landelijk huis), in Serra, op slechts een uur van Valencia. De accommodatie is gecertificeerd door de lokale overheid om het toerisme in het gebied te stimuleren en we werden er hartelijk ontvangen met veel advies over wat er in de omgeving te doen is. Het huis lag midden in het mooie stadje en van daaruit was het maar een klein stukje lopen naar talrijke wandelroutes en de ruïnes van het kasteel van Serra.
Als je meer wilt weten over de ontvolking van Spanje en het vroegere plattelandsleven (er valt veel te leren over duurzame praktijken!), breng dan zeker een bezoek aan Mas Blanco (San Augustín) in de regio Aragón, een verlaten stadje waar vereniging Recartografías enkele gebouwen heeft gerestaureerd om de geschiedenis ervan te laten zien, waaronder een klein museum waar je kunt leren over het plattelandsleven.
Door een paar maanden in Spanje door te brengen en enkele van de minder bekende gebieden te ontdekken, heb ik zoveel geleerd over de culturele en natuurlijke rijkdom van het land. Ik wist weinig van de diversiteit en de prachtige landschappen in het land, soms van 25°C aan het strand tot 10°C in de bergen, binnen slechts één uur. Dus, voor wie zich wil laten verrassen en plaatsen buiten de Costa Blanca en Barcelona wil ontdekken: wees een verantwoordelijke en duurzame reiziger en geniet van alles wat het Spaanse platteland te bieden heeft!
